Analiza HAZOP

Analiza zagrożeń i zdolności operacyjnych (HAZOP) to oparta na pracy zespołowej systematyczna metoda, polegająca na wstępnej analizie zagrożeń (PHA), którą można zastosować do skutecznej identyfikacji i analizy potencjalnych zagrożeń występujących w procesach.

Jest ona wykorzystywana na etapach opracowywania nowego procesu lub projektu pod kątem potencjalnych istotnych odchyleń oraz w celu okresowego przeglądu trwających procesów.

Celem analizy HAZOP jest zapobieganie uwalnianiu materiałów niebezpiecznych i energii, oraz ograniczenie skutków awarii, jeżeli do niej dojdzie. Zespół musi zidentyfikować wszystkie zagrożenia związane z analizowanym procesem, a nie tylko te najbardziej oczywiste.

Nasze podejście oparte jest na wykorzystaniu półilościowej analizy HAZOP, obejmującej analizę warstw zabezpieczeń (LOPA) w celu oceny wiarygodności i liczby stosowanych zabezpieczeń.

HAZOP jest rygorystyczną, zorganizowaną, systematyczną i kompleksową metodą, którą można dostosować do większości operacji procesów przemysłowych.

Metoda ta ułatwia wymianę wiedzy i doświadczeń między uczestnikami, oraz umożliwia firmom przewidywanie wystąpienia potencjalnych awarii.

Badanie HAZOP wymaga przeglądu wszystkich dostępnych informacji dotyczących bezpieczeństwa procesów (PSI) oraz identyfikacji wszelkich brakujących informacji PSI niezbędnych do skutecznego przeprowadzenia badania HAZOP.

Obejmuje to między innymi:

• właściwości materiałów niebezpiecznych, w tym zapalność, łatwopalność, wybuchowość, reaktywność, samonagrzewanie, toksyczność, właściwości elektrostatyczne,

• opis procesu,

• schematy przepływów procesowych (Process flow sheets),

• procedury operacyjne,

• schemat orurowania i oprzyrządowania (schemat OO / ang. P&ID),

• specyfikację projektową sprzętu,

• specyfikację systemów zabezpieczenia ciśnieniowego,

• dane dotyczące terenu oraz dane przemysłowe w zakresie awaryjności komponentów procesowych i prawdopodobieństwa awarii przy żądaniu usługi (PFD).

Przewidywanie czasu trwania analizy HAZOP nie jest oczywiście nauką ścisłą. Wymaga to dobrej znajomości metodologii, złożoności procesu, rodzajów zagrożeń, które można zidentyfikować z góry, a także cech indywidualnych samej grupy.

Analizy HAZOP nie należy w żadnym wypadku przeprowadzać bez wstępnego planu; z drugiej strony niedopuszczalne jest, by plan ten był ostateczny i nie podlegał modyfikacji stosownie do potrzeb.

Po zakończeniu analizy HAZOP nasz ekspert ds. bezpieczeństwa procesów przedstawi członkom kierownictwa zakładu spostrzeżenia, ustalenia i wnioski z analizy, a także wstępne zalecenia i sugestie zespołu HAZOP.

Wkrótce potem ekspert DEKRA przedstawi klientowi pisemny wstępny raport, opisujący zalecenia zespołu HAZOP oraz sugestie w zakresie ulepszeń procesów w oparciu o doświadczenia zakładu oraz uznane i ogólnie przyjęte dobre praktyki stosowane w branży.

Po otrzymaniu uwag od klienta opublikujemy raport końcowy.

Negatywny wpływ na badanie HAZOP mogą mieć po pierwsze błędy planowania. Podczas gdy należy wprowadzić przewidywane ramy czasowe, brak elastyczności może skutkować niekompletnymi analizami.

Kolejną pułapką są niewystarczające, nieaktualne i/lub brakujące informacje. Aby poprawnie zidentyfikować i zająć się potencjalnymi zagrożeniami, zespół HAZOP musi mieć dostęp we właściwym czasie do kompletnych informacji.

Częstym problemem jest również brak skupienia i dyscypliny wśród członków zespołu. Dopuszczenie osób postronnych i przerywanie spotkań ds. HAZOP, a także opieszałość lub nieobecność to czynniki skutecznie utrudniające pracę zespołu.

Typowym błędem jest stosowanie tzw. “minimalistycznego badania HAZOP". Jest to badanie powierzchowne, w których pomijane są słowa kluczowe lub parametry, często występują powtórzenia lub szablony, co może utrudnić burzę mózgów, której zadaniem jest umożliwienie zespołowi odkrycia mniej oczywistych ryzyk i zagrożeń.

Rodzajem wersji minimalistycznej jest tzw. “biurokratyczny HAZOP”. W tym zakresie analiza zostaje zredukowana do schematycznego odhaczania czynności, prowadząc do wystąpienia powtórzeń i utrudniając głębszą analizę.